06 - Martin van Buren
De eerste Amerikaanse president van Nederlandse afkomst (1782-1862)
In 1631 arriveerde Cornelis Maessen met het schip de Eenheid op het landgoed Rensselaerswyck aan de Hudson-rivier. Hij had zich door Kilaen van Rensselaer, oprichter en directeur van de West Indische Compagnie, in dienst laten nemen om in de omgeving van het huidige Albany als boerenknecht de handen uit de mouwen de steken.
Het lag voor de hand dat Cornelis zijn vaderland nooit meer zou terugzien, maar het ging anders. Vier jaar na zijn aankomst vertrok hij weer naar het oude werelddeel en trouwde daar met Catalijntje Martens. Bovendien veranderde hij zijn naam van Maessen in Van Buren, het stadje in Gelderland waar hij vandaan kwam. In 1637 vestigde het jonge gezin zich definitief in Nieuw Nederland.
Kinderhook
Een eeuw later reisde Jan Tyssen Hoes (of Goes) naar dat gebied. Zijn zoon Dirk bouwde er een molen in het dorpje Kinderhook, dat Henry Hudson zo genoemd had omdat hij tijdens zijn ontdekkingstocht indianenkinderen zag spelen bij een bocht van de rivier. In 1776 trouwde Abraham van Buren met Marie Hoes, weduwe van Johan van Alen. Ze kregen vijf kinderen; Martin werd op Sinterklaasavond, 5 december 1782, kort voor het einde van de Amerikaanse Revolutie, geboren als eerste zoon na twee dochters.
Het gezin Van Buren had een redelijk welvarende herberg aan de rivier met een stuk land en zes slaven. Bij Martin thuis was Nederlands de voertaal, maar dankzij de herberg, tevens centrum van allerlei sociale activiteiten in de omgeving, kwam hij in aanraking met allerlei andere culturen. In 1807 trouwde hij met Hannah (Jannetje) Hoes, zijn nichtje, die ook in Kinderhook woonde.
Jannetje Hoes
Martin van Buren werd jurist. Hij ging in de leer bij William van Ness, die een kantoor op Wall Street in New York had. Met zijn half-broer James van Alen zette hij een eigen maatschap op. Door zijn goede optreden als advocaat kwam hij in de picture bij politici in de staat New York en daarna in de landelijke politiek.
Van Buren voelde zich aangetrokken tot de politieke ideeën van Thomas Jefferson, een voorstander van beperkt optreden van de federale overheid met ruimte voor de afzonderlijke staten. Als senator van de staat New York maakte hij zich sterk voor het tot stand komen van het Erie Kanaal in 1817, een project dat was opgezet om de Hudson Rivier te verbinden met de Grote Meren en dat onder voorzitterschap stond van S. van Rensselaer. Door de aanleg werden de vervoerskosten verminderd met 95 procent en de reistijd met 70 procent.
In de landelijke politiek werd Martin van Buren de steun en toeverlaat van Andrew Jackson (“Old Hickory”). Samen met Jackson richtte hij de Democratische Partij op en in 1828 hij was de campagneleider die Andrew Jackson tot de eerste Democratische president maakte. Martin van Buren werd onder Andrew Jackson achtereenvolgens minister van Buitenlandse Zaken, ambassadeur in Engeland en vice-president. In 1832 reisde hij rond met zijn vriend Washington Irving (auteur van beroemde verhalen over de Nederlanders in de staat New York, zoals Rip van Winkle en de legende van Sleepy Hollow) en bezocht op het kontinent Parijs en Nederland.
Op de nieuwe Amerikaanse dollar
Na acht jaar presidentschap beval Andrew Jackson zijn vice-president aan als opvolger. In de presidentsverkiezingen van 1836 had Martin van Buren te maken met drie Whig-tegenstanders: Daniel Webster in New England, Hugh White in het Zuiden en William Harrison in het Westen. Met 170 tegen 124 kiesmannen won hij. Op 4 maart 1837 werd hij in het bijzijn van de zieke Andrew Jackson door Opperrechter Roger Taney beëdigd als achtste president van de Verenigde Staten. Hij was de eerste president die afkomstig was uit de staat New York en de eerste die een Nederlandse afkomst had.
Tijdens zijn inauguratierede liet Van Buren zich echter niet uit over die facetten van zijn afkomst. Belangrijker vond hij het om melding te maken van het feit dat hij de eerste president was die na de uitroeping van de onafhankelijkheid (4 juli 1776) geboren was: “Unlike all who have preceded me, the Revolution that gave us existence as one people was achieved at the time of my birth”.
Het presidentschap van Martin van Buren was geen succes. Binnen enkele weken na zijn inauguratie brak een grote bancaire crisis uit die de nieuwe president weliswaar niet aangerekend werd, maar die zijn presidentschap wel het etiket ‘hard times’ gaf. Bovendien werd zijn rol nog eens flink ter discussie gesteld door de slavenfilm Amistad (1997) van Steven Spielberg, waarin een acteur de president uitbeeldt als een slappe figuur die alleen maar geïnteresseerd is in zijn herverkiezing. Tijdens de campagne daarvoor (in 1840) populariseerde Martin van Buren het begrip ‘okay’ (een afkorting van zijn geboortestad Old Kinderhook), maar vooral door de slechte economische situatie verloor hij de verkiezingen. De nieuwe president, generaal William Henry Harrison, stierf binnen een maand na zijn inauguratie.
Lindenwald
Martin van Buren probeerde nog terug te komen, eerst binnen de Democratische Partij, en in 1848 kreeg hij als onafhankelijke kandidaat van de zogenaamde Free Soil Party nog ruim tien procent van de stemmen. Daarna trok hij zich steeds meer terug op zijn landgoed Lindenwald in Kinderhook waar hij in 1862, tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog, overleed en op het plaatselijke kerkhof begraven werd. Op zijn geboortedag, Sinterklaasavond, vindt op het ‘Kinderhook Reformed Cemetery’ elk jaar een ‘graveside ceremony’ plaats, gevolgd door een ‘candlelight evening’.
Harry Knipschild
Clips
Dit artikel werd gepubliceerd in het informatiebulletin Stichting Nederland-Verenigde Staten
november 2000
kaart up-state New York
- Raadplegingen: 25359