147 - Madonna, meer dan een doorzetter
Toen ik een jaar geleden werkte aan een artikel over ‘Madonna in 1993' vond ik veel en goede informatie op de Nederlandse website Madonna Underground. Aanleiding voor mij om een tweede artikel over de artieste te schrijven, ‘Madonna beleven’, maar nu op basis van de persoonlijke ervaring van Kimberly van Pinxteren en Hans Schaft die de website opgezet hebben.
Hans zorgt voor de techniek en Kimberly voor de inhoud van de site. Amon Grouw (Haarlem 1970), Eric (Eindhoven, 1974), Caroline (Den Haag) en Fred (Frédéric, Parijs) ondersteunen de activiteiten van het tweetal. In totaal werken er dus zes personen aan om Madonna Underground de kwaliteit te geven die, vind ik, bijzonder is.
Op 22 mei 2013 ontmoette ik Kimberly en Hans in Amsterdam. Uiteraard bewonderden ze Madonna. “Zijn jullie een soort fanclub?” vroeg ik.
Die vraag werd meteen ontkennend beantwoord. Fanclubs zijn sowieso niet meer van deze tijd werd me uitgelegd. Als je Madonna Underground via google probeert te vinden lees je wel dat het de ‘fansite van Madonna’ is. Hans bevestigde dat bij het begin van het gesprek.
Kimberly liet merken dat ze het eerder als een ‘informatie-site’ beschouwt. Je vindt er geen details over haar privé-leven, stelde ze expliciet. En zeker geen roddels. De site gaat met name over de professionele, muzikale carrière van Madonna. De informatie en artikelen worden op waarheid getest voor ze op de site verschijnen.
Madonna Underground opereert, werd mij verzekerd, onafhankelijk. Kimberly en Hans worden door niemand voor hun activiteiten betaald. Ze kunnen dus precies schrijven wat ze zelf willen. Wel hebben ze naar eigen zeggen goede contacten met het management en de platenmaatschappij van de artiest. De naam ‘Madonna Underground’ is voortgekomen uit een suggestie van Warner Music, tot voor kort haar platenmaatschappij (nu: Universal, Interscope). Je kunt de site zowel in het Nederlands als in het Engels lezen. Fred zorgt er vanuit Parijs voor dat dat eveneens op Facebook mogelijk is.
Hans Schaft en Kimberly van Pinxteren
Kimberly, Madonna, Hans (Madame Tussaud, Amsterdam)
Hans Schaft is geboren in Oudendijk (Noord-Holland) op 20 juli 1969. Op die dag, wist hij, zette Neil Armstrong als eerste mens zijn voetstappen op de maan. Toen Hans op aarde kwam was Madonna (geb. 16 augustus 1958, Bay City, Michigan) dus tien jaar.
Thuis hoorde hij op jeugdige leeftijd vooral de klanken van Klaus Wunderlich en James Last. Zijn eigen eerste muzikale belangstelling ging uit naar ABBA. De datum dat hij de Zweedse groep in Ahoy, Rotterdam, live zag optreden kende hij nog uit zijn hoofd – 24 oktober 1979. Een woensdag, voegde hij er aan toe. Begin jaren tachtig bestond popmuziek voor Hans grotendeels uit clips van groepen als Duran Duran, U2, Wham! en Spandau Ballet. Totdat hij in 1984 ‘Like a Virgin’ hoorde en Madonna tijdens Live Aid ‘Into the Groove’ zag uitvoeren. Dat was een keerpunt in zijn leven.
Kimberly van Pinxteren is van een jongere generatie. Op 1 mei 1981 werd ze in Amsterdam geboren. Haar vader draaide platen van Elvis Presley, Otis Redding en oude soulmuziek. Als jong meisje viel Kim vooral voor Boy George (‘uiterlijk een mooie man in die tijd’) en Michael Jackson. Het waren de dagen van ‘Thriller’ en ‘Bad’, van dansen én muziek.
Cindy Lauper, zangeres van ‘Girls just wanna have fun’ is voor Kimberly een soort voorloper van Madonna. Er was ook een Backstreet Boys-periode in haar leven. Maar in 1997 besefte ze dat Madonna, die ze al eerder zag zitten, de artiest was die echt iets voor haar betekende. Madonna werd een essentieel onderdeel van haar bestaan.
Wat mij opviel in het gesprek was dat de persoonlijkheid van Madonna misschien nog wel belangrijker voor Kimmy en Hans was dan de muziek zelf. Haar hele optreden, teksten, dansen gedrag, uitspraken, alles droeg bij in hoe ze tegen haar aankeken. Meer dan een vorige generatie waren ze opgegroeid met beelden, niet alleen muziek. Elvis Presley en Otis Redding, de favorieten van vader Van Pixteren, waren nooit in Nederland geweest. Madonna zag je niet alleen op tv en YouTube, regelmatig kon je haar show van dichtbij persoonlijk meemaken. Die indruk had overweldigend uitgepakt.
Ondanks hun bewondering hebben Kimberly en Hans ook wel eens minder positieve opmerkingen over Madonna. Met name waren ze minder enthousiast over haar voorlaatste toernee, de ‘Sticky & Sweet Tour’ in 2008 en 2009. Maar, stelden ze nadrukkelijk, met ‘MDNA’ (2012), de toernee waarnaar ook de laatste CD vernoemd is, heeft Madonna weer helemaal aan de top gebracht. Zowel Kimberly als Hans bezochten de show dertien keer tussen juni en november 2012. En elke keer is het weer anders, hoorde ik. “Madonna heeft steeds een andere bui, doet andere dingen, zegt andere dingen. Je ontdekt steeds iets nieuws”.
Madonna, 2012 (foto: Madonna Underground)
Madonna zet door bij ABBA en Carlos Menem
Op 27 mei liet ik [HK] me zelf op YouTube overweldigen door ‘MDNA’-show. Het leek wel één grote videoclip, bijna twee uur lang.
Ik ben niet van de generatie, denk ik, waar Madonna met haar muziek en presentatie op mikt. Maar bewondering heb ik voor het ‘fenomeen Madonna’. Met haar manier van optreden in de ruimste zin van het woord heeft zij de popmuziek mijns inziens een nieuwe dimensie gegeven. Omdat haar carrière nog in volle gang is, is het niet zo eenvoudig die goed te analyseren.
Eén ding staat vast, hoorde ik ook uit de mond van Kimberly en Hans: Madonna beschikt over een buitengewoon sterk doorzettingsvermogen. Een ijzeren wil, gecombineerd met dito discipline. Ze doet er alles aan om te bereiken wat ze wil bereiken. Dat onderwerp wil ik in dit artikel met een aantal voorbeelden aan de orde stellen.
Soms lijkt het relatief makkelijk gegaan te zijn. Achteraf. Maar je weet het nooit zeker.
Een van de nummer één-hits hits van Madonna, ‘Hung Up’ (2005), is gebaseerd op de ABBA-song ‘Gimme! Gimme! Gimme!’ (1979). Persoonlijk zocht ze contact met de componisten: Benny Andersson en Björn Ulvaeus. Ook al omdat ze de oorspronkelijke muziek wilde sampelen.
In een interview met Sirius Satellite Radio (2009) vertelde Benny hoe het gegaan was. Hadden jullie ooit gedacht dat je nummer een Madonna-song zou worden, die vraag kreeg het tweetal voorgelegd.
Andersson: “Ze vroeg het uiterst vriendelijk”.
Met 275 juristen erbij?
“Nee, helemaal niet. Zij zelf. Ze stuurde een ontzettend aardig briefje. Haar assistente kwam naar ons toe. Wij zeiden: ‘hoe kunnen we ‘ja’ zeggen tenzij we de song horen’. Ze kwam over met de plaat. Het was een fantastische plaat. It is a good recording”.
Kwam ze helemaal naar Zweden?
“Inderdaad. Dus we zeiden, prima. Ze mocht ‘Gimme! Gimme! Gimme!’ gebruiken. We deelden de auteursrechten, het copyright”.
Het is dus business.
Benny: “Nee, dat is geen business. Dat is fair play”.
Eva Peron op een Argentijns bankbiljet
In Argentinië was het in de jaren negentig een stuk moeilijker.
Op 25 december 1996 ging ‘Evita’ in première met Madonna in de hoofdrol. De film behandelde het leven van Evita Peron (1919-1952), de ‘first lady’ van Argentinië vanaf 1946 totdat ze op 33-jarige leeftijd kwam te overlijden. Het script werd geschreven door Oliver Stone en Alan Parker die ook de regie deed. De film was gebaseerd op de gelijknamige musical van Andrew Lloyd Webber en Tim Rice (1978). Parker regisseerde eerder ‘Bugsy Malone’ (1976), ‘Fame’ (1980) en ‘Pink Floyd: The Wall’ (1982).
De bevolking van Argentinië vond het maar niets dat het popidool de rol van Evita zou spelen.
De biografie die J. Randy Taraborrelli in 2001 van Madonna publiceerde begint met het hoofdstuk ‘De actrice en de president’. Het verhaal vind ik een aansprekend voorbeeld van hoe Madonna wist te bereiken wat ze in haar hoofd had.
“Vanaf de dag dat ze in Buenos Aires aankwam, was Madonna niet blij met wat ze daar aantrof: een georganiseerde politieke campagne tegen haar film ‘Evita’. Tot haar grote ontzetting zag ze overal graffiti op de muren met kreten als ‘Hallo en vaarwel, Madonna’ en ‘Evita leeft! Ga weg, Madonna!’
Veel Argentijnen waren van mening dat Madonna de nagedachtenis van hun geliefde Santa Evita zou schenden. Ze vreesden dat de Evita, zoals de flagrante Madonna haar afschilderde, een belediging zou zijn voor haar nagedachtenis – en dat alleen maar omdat Madonna de rol zou spelen.
Wat alles misschien nog erger maakte voor iedereen die bij het Evita-project was betrokken, was het feit dat de cast en de crew van Alan Parker voornamelijk uit Britten bestonden. De oorlog van 1982 tussen Argentinië en Groot-Brittannië om de Falkland Eilanden was nog steeds een groot probleem voor veel Argentijnen”.
Casa Rosada
Tegen aanzienlijke kosten, aldus Tarraborrelli, was er in Londen een replica gebouwd van Casa Rosada, de ambtswoning van de president in Argentinië. Maar Madonna wilde de climax van de film (als Evita ‘Don’t cry for me Argentina’ zingt) op de echte locatie filmen.
Aanvankelijk had president Carlos Menem (r. 1989-1999) het productiebedrijf toestemming gegeven om bij openbare gebouwen zoals Casa Rosada te filmen. Als gevolg van het publieke protest en de stof die dat deed opwaaien, veranderde hij plotseling van gedachten. Hij gelastte nu dat die locaties die in eerste instanties als filmlocaties zouden worden gebruikt verboden terrein waren. In het weekblad Time liet Menem afdrukken: “Ik wil Madonna niet in die rol. En ik denk dat het Argentijnse volk, dat Evita als een echte martelares beschouwt, dit niet zal tolereren”.
De peronist Carlos Menem (geb. 1930) was niet de eerste de beste president van Argentinië. Tien jaar lang speelde hij een nogal dominante rol in het land. Het leek een onmogelijke opgave om hem, zeker na die uitspraken, alsnog over de streep te trekken. Madonna begreep dat ze zelf handelend moest optreden. Ze had Constancio Vigil ontmoet, een vriend van de president. Via hem probeerde ze een afspraak met Menem te maken. Die liet weten dat hij niet geïnteresseerd was in een ontmoeting met Madonna.
Taraborrelli: “Boos om zijn antwoord accepteerde ze geen ‘nee’. Na uitgebreide onderhandelingen gaf de president toe: hij wilde met Madonna praten, maar alleen onder de voorwaarde dat die ontmoeting in het geheim zou plaatsvinden.
Voordat ze tegenover de 66-jarige president zou plaatsnemen, deed Madonna aan research. Ze vroeg materiaal over Menem dat ze vóór de ontmoeting kon bestuderen zodat ze zijn leven en politieke carrière beter kon begrijpen. Tegen een van haar medewerkers zei ze: “Ik wil weten wie hij is. Hij weet zeker wie ik ben”.
Door haar research kwam Madonna te weten dat Menem de eerste peronist was die ooit in de Argentijnse regering werd gekozen. Van 1976 tot 1981 had hij vanwegen zijn politieke gedrag een vijftal jaren gevangen gezeten. Met een pleidooi voor een peronistisch beleid werkte Menem vanaf 1981 naar het presidentschap toe. Met zijn persoonlijk charisma en dramatische manier van spreken wist hij zijn doel in 1989 te bereiken”.
You must love me
“Op woensdag 7 februari 1996 reed er een Mercedes-Benz opvallend door Buenos Aires, begeleid door politie op motor. Die had Madonna laten huren en als lokaas gebruikt om paparazzi op een dwaalspoor te brengen. Zelf zat ze op haar hurken op de vloer van een andere auto.
Madonna en Vigil hadden de pers weten te ontwijken. Ze werden naar een vliegveld gebracht en per helicopter naar een eiland voor de kust gevlogen. Een statige, oudere zwarte man in vrijetijdskleding bracht het tweetal in een Land Rover naar het landgoed van een handelspartner van Menem. Te midden van roze flamingo’s ontmoette Madonna als in een sprookje de president van Argentinië.
Volgens zijn naaste medewerkers was Menem vastbesloten zich niet door Madonna te laten imponeren. Madonna, van haar kant, deed er natuurlijk alles aan om de president van het land voor zich te winnen. Ze zag eruit alsof ze uit een film uit de jaren dertig was gestapt. Zo had ze haar haren opgestoken en droeg een zwarte hoed van paardenhaar met een grijze kanten voile, in de stijl van de jaren dertig”.
In het verhaal van haar biograaf is een en ander te lezen over de ontmoeting alsof die er zelf bij was. “Toen Madonna voor Menem stond begon de president haar uitbundig te complimenteren. Eerst zei hij dat hij verbaasd was hoezeer ze leek op Eva Peron. Madonna was gevleid. Ze wandelden over een groot plein. Zodra ze midden op een mooie stenen patio zaten, kwamen dienstmeisjes en butlers met wijn en kaas. Madonna en Menem observeerden elkaar. Ze zag zijn zonverbrande huid, zijn kleine voeten en ze constateerde dat zijn haar zwart geverfd was. Ze merkte ook op dat hij zijn ogen niet van haar af kon houden”.
In de salon van het landgoed verscheen ook de eigenaar met champagne en kaviaar. Voor Madonna was het moment aangebroken om ‘tot zaken te komen’. Ze deed een cassettebandje in de cassetterecorder die ze had meegebracht. Het lied op de cassette was ‘You must love me’, een nieuwe ballade van de filmmuziek van ‘Evita’, die ze als Evita zong toen deze hoorde dat ze niet lang meer te leven had.
“Madonna hield Menem in het oog om zijn reactie te peilen en zag hoe hij heen en weer deinde, zijn ogen gesloten terwijl haar stem door de kamer klonk. Vervolgens leunde hij achterover in zijn stoel en legde zijn handen achter zijn hoofd en bleef aandachtig luisteren. Toen het lied voorbij was, had hij tranen in zijn ogen. Op precies het juiste moment begon Madonna met wat ze later haar ‘spiel’ noemde.
‘Ik wil deze film zo graag maken’, zei ze gepassioneerd tegen hem. Een tolk vertaalde terwijl Madonna verder ging. ‘Ik beloof u dat het fatsoenlijk zal zijn. Ik zal Eva’s nagedachtenis respecteren. U moet begrijpen dat mijn bedoeling goed is’. Ze leek vervuld van emotie en vervolgde: ‘Het gaat allemaal om de bedoeling, weet u. En mijn bedoeling is goed, dat beloof ik u’”.
Als het waar is wat Taraborrelli liet afdrukken stak Menem zijn hand uit en streelde haar hand. Hij leek gelukkig te zijn in het gezelschap van een aantrekkelijke en intelligente vrouw. Madonna glimlachte warm, een beetje verleidelijk... maar niet té verleidelijk. Toen zij naar voren boog, deed hij dat ook. Volgens een ooggetuige beantwoordde Madonna (37) de blik van de 66-jarige president met de woorden: “U bent een heel knappe man”. Tijdens het diner sprak het tweetal over hun leven en carrière, maar ook over muziek, mystiek en reïncarnatie. Menem nam hartelijk afscheid toen de artieste en Constancio Vigil vertrokken.
Nog geen twee weken later, volgens het boek Madonna. Van idool tot icoon, nam het ministerie van Cultuur contact op met het productiebedrijf van de film. Tijdens een bijeenkomst gaf Menem zijn zegen aan ‘Evita’ en stelde alle overheidsgebouwen die verboden terrein waren geweest alsnog ter beschikking – inclusief Madonna’s felbegeerde Casa Rosada.
Carlos Menem en Madonna
In 1997 werd ‘You must love me’ van Andrew Lloyd Webber en Tim Rice bekroond met een Oscar. Madonna zong het lied die avond in Hollywood. Het doorzetten had ze weten om te zetten in een succes. Een prachtig voorbeeld van hoe een vrouw als Madonna opnieuw een stap voorwaarts in haar loopbaan plaatste.
Madonna ten voeten uit
Als je de boeken en artikelen leest die over Madonna geschreven zijn, typeren bovenstaande twee voorbeelden goed hoe ze haar hele leven al te werk was gegaan. Op de een of andere manier besefte ze altijd al dat je tot het uiterste moest gaan om te bereiken wat je wilde bereiken. En je moest het zelf doen, je zo weinig mogelijk afhankelijk maken van anderen.
Het boek van Taraborrelli straalt deze sfeer uit. In het hoofdstuk ‘Christopher & Whitley’ bijvoorbeeld. Dat handelt over het jazzballet waar ze op zat in de tweede klas van de middelbare school. De auteur sprak met Christopher Flynn, dertig jaar ouder dan zij. Flynn legde de nadruk op hard werken en discipline. De jeugdige Madonna Ciccone pakte de draad snel op. “Ze stopte met cheerleading, begon te letten op haar figuur en op wat ze at en sprak over weinig anders dan haar liefde voor het dansen.
Toen zij een ster geworden was zei hij over haar: ‘Madonna was een onbeschreven blad, geloof me, en ze wilde het wanhopig graag invullen. Ze wist helemaal niets van kunst, klassieke muziek, beeldhouwkunst, mode, beschaving – eigenlijk niets over het leven. Maar dat meisje had een intens verlangen naar leren. Ze had een onlesbare dorst naar kennis. Ze was een heel positief meisje, altijd geconcentreerd op de dingen die ze beter kon. Ze had deze enorme dorst en die was inderdaad onlesbaar’”.
Uit alles bleek dat Madonna ook toen al een geweldige drang had om het te maken, de beste te zijn, beroemd te worden. Aan het einde van haar schooltijd kreeg ze niet alleen haar diploma. Carol Lintz, lerares Frans: “Ze kreeg de toneelprijs voor haar werk in de diverse toneelstukken waar ze op school in had gespeeld. Zij had altijd de hoofdrol, anders deed ze het niet. Ze was heel trots op die prijs. Ik herinner me dat ze zei: ‘Ik heb altijd geweten dat ik vroeg of laat deze prijs zou krijgen’.
Maar ik zag haar nooit als actrice. Ik zag haar als danseres. Tijdens tienerfeestjes danste ze op het midden van de dansvloer. Mensen vroegen me met wie ze danste. Ik antwoorde: met niemand. Met zichzelf. Ze danste met zichzelf, gewoon om het te beleven. Ik begon techniek te zien. Ik begon talent te zien, het was een fascinerende ontwikkeling”.
In 1976 haald Madonna, 17 jaar, haar diploma van de Rochester Adams High School – een half semester eerder dan normaal wegens uitzonderlijke prestaties.
Op de universiteit van Michigan bekwaamde Madonna zich verder in het dansen. Om het financieel te redden werkte ze in een ijssalon. Maar ook op een andere manier wist ze zich te redden hoorde Taraborrelli van een kamergenoot: “Ze leerde me winkeldiefstallen te plegen. Een van ons twee maakte een schijnbeweging aan de toonbank en de ander zette haar danstas onder de toonbank. Vervolgens leunde je nonchalant op de toonbank en als de winkelbediende eenmaal goed was afgeleid veegde je je arm over de toonbank. Ten slotte lag het artikel in je danstas.
Op die manier kregen we heel wat cosmetica en ook voedsel. Alles wat we nodig hadden. Madonna zei: ‘Wie heeft het meer nodig dan wij? Als we beroemd zijn, geven we heel veel geld aan liefdadigheidsinstellingen en maken we dit weer goed. Alles wordt gecompenseerd en God ziet het, maak je geen zorgen’”.
Pearl Lang
Op het juiste moment begreep Madonna dat het niet zo eenvoudig was om als danseres beroemd te worden. Aan het einde van het hoofdstuk ‘Voorbestemd om te dansen’ in het boek van Andrew Morton over de artieste is een dialoog te vinden tussen Madonna en choreograaf Pearl Lang. “Madonna hunkerde naar waardering, applaus, aanbidding zelfs en haar individualisme botste met het gezelschap waar ze een onderdeel van was. Het begon tot haar door te dringen dat er nog drie of vier jaar meedogenloze training nodig waren voor ze zelfs maar kon denken aan toernees met een belangrijk gezelschap.
Op een dag zei ze tegen me: ‘Jij weet dat dit dansen moeilijk is’.
Ik weet dat het moeilijk is.
Madonna: ‘Ik heb last van mijn rug’.
Iedereen heeft last van zijn rug. Dat hoort erbij.
Toen zei ze: ‘Ik denk dat ik rockster ga worden’. Ze ging weg en ik heb haar nooit meer gezien’”
Madonna, Seymour Stein
Het waren de jaren van ‘Saturday Night Fever’, ‘Grease’, John Travolta, Gloria Gaynor, Donna Summer en andere disco-acts. Dansen en popmuziek liepen makkelijk in elkaar over. En je hoefde niet altijd de beste zanger of zangeres te zijn om een hit te scoren.
Madonna slaagde erin een contract te krijgen bij Sire Records in New York, de platenmaatschappij van Seymour Stein. Een van de eerste acts die het bij Sire maakte was de Nederlandse groep Focus, met Jan Akkerman en Thijs van Leer. Ook de Talking Heads en de Ramones bereikten via Sire de wereldtop in de popmuziek. Madonna was de nieuwste aanwinst van Sire, dat door Warner gedistribueerd werd.
De eerste opnamesessie in de zomer van 1982 pakte, aldus Morton, niet optimaal uit. De bedoelde a-kant, ‘Ain’t no big deal’, werd afgekeurd. Dan maar de b-kant, ‘Everybody’ op beide zijden van de single. “De platenmaatschappij was er niet bijzonder op gebrand de artieste te promoten. Warner wilde alleen geld spenderen aan publiciteit voor artiesten die een album maakten. In een poging het beste te maken van wat maar mogelijk was, besloot Sire Records, niet gespecialiseerd in dancemuziek, dat ‘Everybody’ iets was voor een zwart publiek. Zodoende werd Madonna (met geblondeerd haar) als zwarte zangeres opgevoerd toen de single in oktober 1982 uitkwam”.
Als je het betreffende hoofdstuk leest (‘DeMann en De Vrouw’) kom je tot de conclusie dat Madonna besefte dat ze zich zelf nadrukkelijk moest inzetten bij het pluggen. Anders zou er misschien niets van haar carrière als zangeres terecht komen. “Voor haar was er maar één spel – zorgen dat haar plaat een succes werd. Dat was niet alleen een graadmeter van haar ambitie, maar ook van haar absolute toewijding.
Promotieman Bobby Shaw draaide elke vrijdagmiddag met een aantal deejays de nieuwste nummers. Ze bespraken de zaken en roddelden. Als enige artiest van Sire gaf Madonna acte de présence. Haar aanwezigheid gaf haar de mogelijkheid om de hitlijsten van de dj’s te beïnvloeden en natuurlijk ook om ervoor te zorgen dat niemand haar single afkraakte als zij erbij was”. Shaw: “Ze was een perfectioniste en dat bewonder ik”. Madonna hield haar platencarrière stevig in eigen hand. Ze had er alles voor over om te slagen. Zo speelde ze zich in de kijker. “The rest is history” is tegenwoordig de kreet om aan te duiden dat het goed afliep.
Madonna in feministische zin
Boeken over Madonna zijn meestal door mannen geschreven. Maar in 1999 publiceerden Hannah Bosma en Patricia Pisters een paperback die je niet gezellig meeneemt op een zomervakantie. Het tweetal volgde in het voorjaar van 1997 aan de UvA de cursus ‘Madonna: de muziek en het fenomeen’. Ze zaten niet alleen in de banken: “Het college werd overspoeld door journalisten vanuit alle uithoeken van de wereld, van de Verenigde Staten, Zuid-Afrika en Ghana tot Australië. Wekenlang”. Het was de tijd van de Oscar-uitreiking waarbij ze ‘You must love me’ zong uit ‘Evita’.
Een van de hoofdstukken heet: ‘Express Yourself, Feministische invalshoeken’. Bosma en Pisters stelden Madonna’s spel met haar identiteit aan de orde. “In haar oeuvre zijn veel verschillende Madonna’s te vinden: bijvoorbeeld de rommelige, avontuurlijke en uitdagende Madonna van ‘Lucky Star’ en ‘Desperately seeking Susan’, met afgeknipte t-shirts, quasi-tweedehandskleding en geblondeerd, getoupeerd haar; de ironisch-vulgair-chique Madonna, met overdreven avondkledij (‘Material Girl’); de ‘natuurlijke’ Madonna, met lang bruin of krullend haar (‘Like a prayer’); de jongensachtige meid, met kort haar, spijkerbroek en gestreept t-shirt (‘Papa don’t preach’); de supervrouwelijke sexy vamp met kanten ondergoed (‘Justify my love’).
Zelfs vrijwel naakt is Madonna in het boek Sex in verschillende gedaanten te vinden. Ook binnen één videoclip of optreden wisselt Madonna vaak van uiterlijk. Zo is ze in de muziekvideo ‘Like a Virgin’ afwisselende bruid in het wit en een beetje slordige, uitdagende, avontuurlijke meid in het zwart. In de muziekvideo ‘Open Your Heart’ is Madonna eerst pornoster, daarna androgyne kameraad.
De meeste gedaantewisselingen vinden we in de muziekvideo ‘Express Yourself’: in lange avondkleding, in mannenpak, met korset, als een kat op handen en voeten melk van een schoteltje drinkend, geketend op bed, uitdagend assertief dansend, enzovoort. In ‘Express yourself roept Madonna haar seksegenoten op om van zich te laten horen: ‘Come on girls!’ zijn haar eerste woorden”.
Op de omslag van het feministische boek worden de kwaliteiten van haar succes omschreven met de woorden: “Macht, vrouwelijkheid, seksualiteit, liefde en religie”.
Terug naar Kimberly en Hans
‘Express Yourself’ werd door Hannah en Patricia gezien als een essentiële song/clip in de manier waarop Madonna haar carrière steeds wist door te zetten. De song heeft bovendien een allesomvattende betekenis voor Hans Schaft. In 1990 opende de artieste in Londen met ‘Express Yourself’ haar ‘Blond Ambition Tour’-show. Madonna was zo overuigend dat Hans op dat moment besefte dat hij zijn leven moest veranderen. Vanaf dat moment durfde hij voor zijn seksuele geaardheid uit te komen.
Hoe zou het nu verder gaan met Madonna. Ze is intussen 54 jaar. Wordt ze niet overspoeld door een nieuwe generatie vrouwelijke artiesten die haar plaats aan de top proberen over te nemen. Lady Gaga? Katy Perry? Beyoncé? Noem maar op. In tegenstelling tot in de beginjaren van de popmuziek (met Connie Francis, Brenda Lee en Wanda Jackson) zijn steeds meer topsterren van het vrouwelijk geslacht.
Kimberly en Hans zagen tijdens het gesprek niet veel ‘gevaren’. Madonna was de grootste, de ware ‘queen of pop’, de koningin van de popmuziek. Beyoncé en Lady Gaga waren volgens hen al over hun hoogtepunt heen. De show ‘MDNA’ had fantastisch uitgepakt. Ongetwijfeld was Madonna al weer druk in de weer om zichzelf nogmaals te overtreffen...
Harry Knipschild
31 mei 2013
website www.Madonnaunderground.nl
Clips
* Toespraak Eva Peron, 1951
* Christopher Flynn over het dansen van Madonna, inclusief filmpje uit 1977
* Madonna, Everybody, uit 1982
* Madonna, Express yourself, 1989
* Madonna, You must love me, Oscar-uitreiking, 1997
* Benny Andersson en Bjorn Ulvaeus over 'Hung Up', 2009
* Madonna, Super Bowl Half Time Show, 2012
* gedeelte MDNA-show
Literatuur
Hannah Bosma & Patricia Pisters, Madonna. De vele gezichten van een popster, Amsterdam 2000 (1999)
J. Randy Taraborrelli, Madonna. Van idool tot icoon, Utrecht 2001
Andrew Morton, Madonna, Rijswijk 2002
Christopher Ciccone met Wendy Leigh, Life with my sister Madonna, Londen 2008
- Raadplegingen: 22066